คนอ้วนเสี่ยงสมองเสื่อม (ไทยโพสต์)
การมีน้ำหนักตัวเพิ่มขึ้น นอกจากส่งผลต่อหัวใจ ข้อ และหลอดเลือดแล้ว ยังส่งผลต่อสมองทำให้มีปัญหาเกี่ยวกับความจำ เพิ่มโอกาสเสี่ยงต่อโรคสมองเสื่อมด้วย
นั่นก็เพราะโรคอ้วนจะสร้างภาวะชราให้แก่ "สารสีเทา" ซึ่งเป็นส่วนที่ทำหน้าที่ในการคิดของสมอง เซลล์สมองเหล่านี้เกี่ยวข้องกับการควบคุมกล้ามเนื้อ การมองเห็น การได้ยิน ความจำ อารมณ์ และการพูด ขณะที่ "สารสีขาว" เป็นใยประสาทที่เชื่อมโยงเซลล์เหล่านี้เข้าด้วยกัน
การมีน้ำหนักตัวมากเกินไปจะกระทบต่อการใช้หัวคิด ส่งผลต่อการใช้ดุลยพินิจ และทำให้เราอยากอาหารที่มีแคลอรีสูง เราจึงอยากอาหารเหมือนที่คนติดยาต้องการเสพยา
"เรามีวิวัฒนาการไปในทางที่กินอาหารที่มีน้ำตาลและไขมันสูง เพราะในช่วงที่เกิดการขาดแคลนอาหาร สิ่งเหล่านี้จะช่วยเรา" ดร.โทนี โกลด์สโตน แห่งกองทุนสาธารณสุข อิมพีเรียลคอลเลจ ในอังกฤษ บอก และว่า "เดี๋ยวนี้อาหารหวานมันหากินได้ง่ายกว่าแต่ก่อน เราจึงอ้วนขึ้น"
เมื่อสัปดาห์ที่แล้ว นักวิจัยของสถาบันแคโรลีนสกา ในสวีเดน รายงานว่า คนเป็นโรคอ้วนในวัยชรามีความเสี่ยงต่อโรคสมองเสื่อมเพิ่มขึ้น 71% และคนเป็นโรคอ้วนในช่วงวัยกลางคนมีความเสี่ยงเพิ่มขึ้น 4 เท่า
ตัวการสำคัญคือ ไขมัน ซึ่งทำให้สมองหดตัว ซึ่งพอล ทอมป์สัน อาจารย์ด้านประสาทวิทยา มหาวิทยาลัยลอสแองเจลีส บอกว่า อาหารไขมันสูงทำให้เส้นเลือดอุดตันและไม่ดีสำหรับหัวใจ และเส้นเลือดในสมอง ทีมวิจัยพบว่า สมองของคนมีน้ำหนักตัวสูงและคนเป็นโรคอ้วนมีขนาดเล็กกว่าสมองของคนปกติราว 4-8%
"นั่นเป็นเพราะเลือดไม่สามารถไปหล่อเลี้ยงสมองได้โดยง่าย ทำให้สมองขาดออกซิเจน เซลล์สมองจึงตายไปในที่สุด ซึ่งทำให้สมองมีภาวะชราภาพก่อนวัย" เขาบอก
ทั้งนี้ นักวิจัยได้สแกนตรวจสมองของคนวัยเกิน 70 เกือบ 100 คน พบว่า สมองของคนที่มีน้ำหนักตัวมากจะแก่กว่าสมองของคนทั่วไปเฉลี่ย 8 ปี และสมองของคนเป็นโรคอ้วนจะแก่กว่าถึง 16 ปี ซึ่งแปลว่าเนื้อเยื่อสมองราว 10% ได้ตายไป สำหรับในคนเป็นโรคอ้วน ผลสแกนพบว่า บริเวณที่สมองเกิดการหดตัวมากที่สุดคือ ส่วนที่ใช้ในการคิดอย่างเป็นเหตุเป็นผล การใช้ดุลยพินิจและความทรงจำระยะยาว ผลวิจัยบอกว่า คนเป็นโรคอ้วนมีสารสีเทาน้อย และมีสารสีขาวมากกว่าคนที่มีน้ำหนักตัวปกติ
แล้วการลดน้ำหนักหรือการทำศัลยกรรมโรคอ้วน สามารถช่วยฟื้นฟูความจำและการคิดได้หรือไม่? นักวิจัยของมหาวิทยาลัยเคนต์ ในมลรัฐโอไฮโอ บอกว่า มีหลักฐานบ่งชี้ว่าสามารถช่วยได้ โดยคนไข้น้ำหนักตัวมากเกินจำนวน 150 คนได้ถูกทดสอบความจำก่อนที่บางรายจะเข้ารับการผ่าตัดบายพาสกระเพาะอาหาร และหลังผ่าตัดประมาณ 12 สัปดาห์ คนที่เข้ารับการผ่าตัดมีความสามารถด้านการจดจำดีขึ้นจนเทียบเท่ากับคนทั่วไป
"เมื่อน้ำหนักตัวเพิ่มขึ้น คนเรามีแนวโน้มจะมีปัญหาด้านการเรียนรู้และการจดจำข้อมูลใหม่ ๆ การแก้ปัญหา การทำงานประสานกันของอวัยวะต่าง ๆ" จอห์น กุนสตัด อาจารย์ด้านจิตวิทยา หัวหน้าทีมวิจัย บอก "เรายังไม่รู้ชัดว่าทำไมจึงเป็นเช่นนั้น แต่เข้าใจว่าเป็นเพราะความดันโลหิตและระดับกลูโคส"
"นอกจากนี้ คนเป็นโรคอ้วนมักเป็นโรคนอนไม่หลับ ซึ่งส่งผลต่อการมีสมาธิในช่วงเวลาที่ตื่น ปัจจัยมีมากมาย แต่เรารู้แน่ ๆ ว่า การลดน้ำหนักตัวลงจะช่วยให้สมองทำงานเป็นปกติได้อีกครั้ง"
